Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Czas pracy niepełnosprawnych na odrębnych zasadach
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Czas pracy niepełnosprawnych na odrębnych zasadach

Gazeta Podatkowa nr 86 (1023) z dnia 28.10.2013
Agata Barczewska

Czas pracy osób niepełnosprawnych od wielu już lat opiera się na odmiennych zasadach niż przewidziane dla ogółu pracowników. Regulacje dotyczące niepełnosprawnych, wynikające z przepisów odrębnych, wprowadzają pewne przywileje dla takich pracowników. Skorzystanie z nich obwarowane jest jednak warunkami, które, mimo zakwestionowania ich w pewnej części przez Trybunał Konstytucyjny, są nadal obowiązujące.


Sztywna norma bez wyjątków

Generalnie pracownicy wykonują pracę w tzw. normach podstawowych, tj. przez 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Normy te obowiązują we wszystkich systemach czasu pracy z wyjątkiem systemu ciągłego, gdzie norma średniotygodniowa może zostać przedłużona do 43 godzin. "Sztywność" norm rekompensowana jest jednak znacznie elastyczniejszymi zasadami dotyczącymi ustalania dobowego wymiaru czasu pracy, który w niektórych systemach, m.in. w równoważnym, może zostać przedłużony powyżej 8 godzin na dobę.

Wszystkie te reguły nie dotyczą pracowników niepełnosprawnych, których czas pracy ustalony jest w sposób stały. Do ogółu pracowników niepełnosprawnych odnosi się 8-godzinna norma dobowa i 40-godzinna norma tygodniowa (art. 15 § 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Podkreślić należy, że norma tygodniowa nie ma charakteru przeciętnego. Oznacza to, że dopuszczalna tygodniowa ilość godzin pracy niepełnosprawnego jest "sztywna" i nie może być bilansowana w ramach okresu rozliczeniowego.

Z formalnego punktu widzenia wobec pracowników niepełnosprawnych można stosować każdy system czasu pracy. Jednak, ze względu na niemożność przekroczenia 8- godzinnego wymiaru dobowego, w praktyce wykluczone jest stosowanie w ich przypadku systemu równoważnego. Podobnie niezasadne jest zatrudnianie niepełnosprawnego w systemach: pracy weekendowej czy skróconego tygodnia pracy, w których praca może być wykonywana do 12 godzin na dobę. W firmach stosujących zmianową organizację czasu pracy pracodawca musi też uważać, aby praca niepełnosprawnego zatrudnionego na II zmianie nie nałożyła się na obowiązującą w zakładzie porę nocną. Pracownik niepełnosprawny nie może bowiem pracować w nocy (oraz w nadgodzinach).


Krótsza dniówka z zaświadczeniem

Wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień. Legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności daje jednak możliwość krótszej pracy - bo przez 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Warunkiem stosowania takich obniżonych norm jest przedstawienie przez pracownika zaświadczenia o celowości ich stosowania. Uprawnionym do jego wydania jest lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub, w razie jego braku, lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną.


Zaświadczenie lekarskie o celowości stosowania skróconych norm czasu pracy nie uchyla zakazu pracy niepełnosprawnego w nadgodzinach i w porze nocnej.


Dopóki lekarz nie wypowie się, czy celowe jest korzystanie przez pracownika niepełnosprawnego z obniżonych norm czasu pracy, traktuje się go jako objętego normami podstawowymi dla ogółu niepełnosprawnych, tj. 8 godzin pracy na dobę i 40 na tydzień. Jednak w razie wydania omawianego zaświadczenia, skrócone normy obowiązują od dnia, w którym przedstawiono je pracodawcy.

Ustawa o rehabilitacji (…) dość rygorystycznie normuje czas pracy niepełnosprawnych. Mimo to przewiduje dwa wyjątki od zasady stosowania sztywnych, a w niektórych przypadkach obniżonych norm czasu pracy oraz zakazu pracy w nadgodzinach i w porze nocnej. Zawarte są one w art. 16 ustawy, z którego wynika, iż przepisy art. 15 tej ustawy (określającego normy czasu pracy oraz wprowadzającego wspomniane zakazy) nie są stosowane:

  • wobec pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu,
     
  • jeżeli, na wniosek niepełnosprawnego pracownika, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub, w razie jego braku, sprawujący opiekę nad tym niepełnosprawnym, wyrazi zgodę na niestosowanie regulacji z art. 15 ustawy.

Pierwszy wyjątek obowiązuje niejako automatycznie, bez konieczności podejmowania dodatkowych działań. Wystarczy, że pracownik jest zatrudniony przy pracy polegającej na pilnowaniu. W drugim przypadku potrzebna jest inicjatywa zainteresowanego pracownika wyrażona we wniosku do lekarza. Jeżeli ten wyrazi zgodę, niepełnosprawny może pracować nie tylko w normach czasu pracy obowiązujących pełnosprawnych (w tym w ramach przeciętnej normy tygodniowej), ale może też świadczyć pracę przy przedłużonej dniówce roboczej. Bez przeszkód może również podejmować pracę w nadgodzinach i w porze nocnej.


Skrócone normy do poprawki

Regulacja wprowadzająca obniżone normy czasu pracy dla niepełnosprawnych o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, pod warunkiem, że posiadają oni zaświadczenie o celowości ich stosowania, obowiązuje od 1 stycznia 2012 r. Do tej daty sytuacja była zasadniczo odmienna, tj. pracownik niepełnosprawny w stopniu znacznym lub umiarkowanym co do zasady pracował w normach obniżonych, chyba że w trybie art. 16 ustawy o rehabilitacji (…) normy te zostały uchylone. Uzależnienie stosowania skróconych norm czasu pracy nie tyle od stanu zdrowia niepełnosprawnego, co od uzyskania zaświadczenia lekarskiego, wzbudziło jednak wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego. Po analizie zakwestionowanych przepisów uznał on, że przepis art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji (…) w zakresie, w jakim uzależnia zastosowanie skróconych norm od uzyskania omawianego zaświadczenia, jest niezgodny z Konstytucją. Zakwestionowany przepis traci moc z upływem 12 miesięcy od dnia opublikowania wyroku (Dz. U. z 2013 r. poz. 791), tj. najpóźniej w dniu 9 lipca 2014 r.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.