Zatrudnienie pracownicy powracającej do pracy po urlopie wychowawczym

W firmie zatrudniającej ponad 30 osób kilka z nich przebywa na urlopach wychowawczych. Dwóm pracownicom urlopy te dobiegają końca w czerwcu br. Pracodawca od roku prowadzi inny rodzaj działalności i nie ma wolnych stanowisk aby je zatrudnić zgodnie z kwalifikacjami. Czy jest dopuszczalne rozwiązanie stosunku pracy w czasie trwania urlopu wychowawczego? Czy można wypowiedzieć warunki pracy po powrocie pracownicy z urlopu wychowawczego?

Generalnie w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z korzystającym z tego urlopu (art. 186¹ K.p.). Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Ponadto pracodawca objęty przepisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015 r. poz. 192), dalej ustawy o zwolnieniach grupowych może wypowiedzieć stosunek pracy urlopowanemu pracownikowi, gdy zachodzą takie przyczyny. Należy dodać, że powołana ustawa ma zastosowanie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników.

Kwestię dopuszczalności rozwiązania umowy z przyczyn niedotyczących pracownika korzystającego z omawianego urlopu wyjaśnił Sąd Najwyższy. W uchwale z dnia 15 lutego 2006 r. (sygn. akt II PZP 13/05, OSNP 2006/21-22/315) stwierdził, że: "Przepisy art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. (…) mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 186¹ § 1 zdaniu drugim K.p.".

Rozwiązanie umowy w trybie przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych pociąga za sobą obowiązek wypłacenia pracownikowi odprawy pieniężnej.

Pracownica zatrudniona na stanowisku technologa od 5 lat korzysta z urlopów wychowawczych udzielanych na kolejne dzieci. W bieżącym roku pracodawca zmienił profil działalności i zlikwidował dział, w którym pracowała urlopowana. Wszyscy pracownicy tego działu otrzymali wypowiedzenia na podstawie art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych.

Wypowiedzenie umowy o pracę podczas urlopu wychowawczego było dopuszczalne, o ile nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracownicy stanowiących wyłączny powód uzasadniający to wypowiedzenie. Dodatkowym warunkiem jego zgodności z prawem w przypadku występowania w zakładzie organizacji związkowej było niezgłoszenie sprzeciwu przez tę organizację w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu.

Pracodawca ma obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy po urlopie wychowawczym na dotychczasowym stanowisku. W sytuacji gdy nie jest to możliwe, powinien zapewnić pracę na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym pracownika. Za równorzędne stanowisko jest uznawane takie, które jest podobne rodzajowo do zajmowanego przed urlopem, dające możliwość podobnego awansu zawodowego.

Zwracamy uwagę! Możliwość zatrudnienia pracownicy po zakończeniu urlopu wychowawczego na innym stanowisku niż zajmowane przed urlopem, jednakże równorzędnym lub odpowiadającym jej kwalifikacjom, za wynagrodzeniem nie niższym od pobieranego przed tym urlopem, nie wymaga wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy (por. wyrok SN z dnia 1 października 1984 r., sygn. akt I PRN 129/84, OSNC 1985/7/93).

Załóżmy, że pracownica, o której mowa w poprzednim przykładzie, po urlopie wychowawczym została dopuszczona do pracy. Pracodawca powierzył jej stanowisko inspektora ds. sprzedaży (niewymagające specjalistycznych kwalifikacji), za wynagrodzeniem jakie otrzymują inne osoby zatrudnione przy tej pracy (nie niższym od tego, jakie otrzymywała na stanowisku zajmowanym przed urlopem wychowawczym). Według pracownicy zmiana obowiązków wymagała wypowiedzenia warunków pracy. Pogląd pracownicy jest nieuprawniony a działaniu pracodawcy nie można zarzucić naruszenia prawa.