Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Wprowadzenie w zakładzie systemu pracy zmianowej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Wprowadzenie w zakładzie systemu pracy zmianowej

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 6 (384) z dnia 10.03.2015

W związku ze wzrostem zamówień przyjmujemy do pracy nowych pracowników. W celu wykorzystania urządzeń produkcyjnych wprowadzimy w firmie pracę zmianową. Jakich wymogów formalnych musimy dopełnić aby wdrożyć ten system? Czy należy zmienić regulamin pracy oraz czy niezbędna jest zgoda pracowników?

Zmiana systemu świadczenia pracy należy do uprawnień pracodawcy. Może on wybrać taką organizację pracy, która zapewni pełne wykorzystanie czasu pracy przez zatrudnionych. Na zastosowanie pracy zmianowej nie jest wymagana zgoda pracowników.

Systemy i rozkłady czasu pracy są elementami organizacji pracy, o których decyduje pracodawca. Rozkład czasu pracy jest to sposób rozłożenia wymiaru tego czasu uwzględniający godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy. Należy go sporządzać indywidualnie dla każdego pracownika bądź grupy pracowników objętych tą samą organizacją i zatrudnionych w innym niż stały systemie czasu pracy. System czasu pracy jest pojęciem szerszym i stanowi zespół norm określających sposób świadczenia pracy (np. system równoważnego czasu pracy, zadaniowego czasu pracy albo ruchu ciągłego).

Sposób, w jaki pracodawca wprowadza szczególny system lub rozkład czasu pracy wynika z art. 150 K.p. Norma ta stanowi, że systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe ustala się:

  • w układzie zbiorowym pracy lub
     
  • w regulaminie pracy albo
     
  • w obwieszczeniu o czasie pracy (jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy ani nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy).

Jeśli u pracodawcy obowiązuje regulamin pracy, to należy zmienić jego treść wprowadzając do postanowień regulujących kwestie czasu pracy zapis o stosowaniu w firmie pracy zmianowej.

Ważne: Przez pracę zmianową należy rozumieć wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory jej wykonywania przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni (art. 128 § 2 pkt 1 K.p.).

Pojęcie pracy zmianowej interpretuje się uwzględniając treść art. 2 ust. 5 Dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz. Urz. UE L 299, 18.11.2003 r., s. 9).

Zgodnie z Dyrektywą "praca w systemie zmianowym" oznacza każdą formę organizacji pracy w systemie zmianowym, w której pracownicy zmieniają się na tych samych stanowiskach pracy według określonego harmonogramu, łącznie z systemem następowania po sobie, który może mieć charakter nieprzerwany lub przerywany oraz pociąga za sobą konieczność wykonywania pracy przez pracownika o różnych porach w ciągu określonych dni lub tygodni.

Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, że cechą charakterystyczną pracy zmianowej jest zmiana pracowników na tych samych stanowiskach. Nie jest zatem pracą zmianową na przykład praca, w której pracownik pracuje cztery dni od 700, a jeden dzień od 1000, jeżeli nie zmienia innego pracownika na tym stanowisku. Można to uznać jedynie jako indywidualny rozkład czasu pracy tego pracownika (por. stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z dnia 13 sierpnia 2009 r. w sprawie pojęcia systemu pracy zmianowej nr KPGIP 2009/08/13-1).

art. 146 K.p. wynika, że praca zmianowa jest dopuszczalna bez względu na stosowany u pracodawcy system czasu pracy. Konsekwencją jej wprowadzenia jest możliwość ograniczenia tygodniowego okresu nieprzerwanego odpoczynku. W przypadku bowiem zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin niż 35. Nie może być on jednak krótszy niż 24 godziny (art. 133 § 2 K.p.). Kolejnym skutkiem jej stosowania jest dopuszczalność zatrudniania pracowników w niedziele i święta (art. 15110 pkt 3 K.p.), z pewnymi wyjątkami (np. praca świąteczna w placówkach handlowych).

  Przykład  

Pracodawca, u którego obowiązuje regulamin pracy, wprowadza dla pracowników produkcyjnych pracę zmianową w ramach podstawowego systemu czasu pracy, którym objęta jest cała załoga. Do regulaminu wprowadzono aneks o następującej treści:

"Pracownicy produkcyjni świadczą pracę w systemie zmianowym. Obowiązują następujące godziny rozpoczęcia i zakończenia zmian:

  • I - od 600 do 1400,
     
  • II - od 1400 do 2200,
     
  • III - od 2200 do 600.".


Przypominamy, że rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony w formie pisemnej lub elektronicznej na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący jednak co najmniej 1 miesiąc.

Ważne: Pracodawca przekazuje pracownikowi rozkład czasu pracy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony.

Jak stanowi art. 129 § 4 K.p. pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeżeli:

  • rozkład ten wynika z prawa pracy, obwieszczenia, albo z umowy o pracę,
     
  • pracownik jest objęty systemem zadaniowym,
     
  • na pisemny wniosek pracownika pracodawca stosuje do niego ruchomy rozkład czasu pracy lub indywidualny rozkład czasu pracy.

Pierwszy z wymienionych przypadków występuje w podstawowym systemie, przy pracy wykonywanej na jedną zmianę i stałych dniach wolnych z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. W razie wprowadzenia pracy zmianowej układanie harmonogramów jest jednak konieczne, ponieważ pracownika należy z odpowiednim wyprzedzeniem powiadomić na której zmianie w danym tygodniu ma wykonywać pracę.

W kwestii wynagrodzenia nie ma powszechnych uregulowań prawnych, które by wynagradzały dodatkowo pracę zmianową. Jednak biorąc pod uwagę uciążliwość takiego sposobu świadczenia pracy, w praktyce stosowane są dodatki za pracę na II i III zmianie. W przypadku tej ostatniej są one niezależne od dodatku za pracę w porze nocnej.


Zwracamy uwagę!
Pracodawca może wprowadzić w razie potrzeby pracę zmianową przestrzegając gwarancji odpoczynku i wymiaru czasu pracy oraz udzielając dni wolnych za ewentualną pracę w niedziele i święta.

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.