Obowiązki wobec pracowników ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością po zmianach w zakresie norm czasu pracy

1) Pracownik niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym przed nowelizacją ustawy o rehabilitacji wykonywał pracę w normach wynoszących 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień. Obecnie pracuje w normach skróconych. Jeszcze przed zmianą przepisów przedłożył pracodawcy zaświadczenie lekarza dopuszczające pracę w godzinach nadliczbowych. Czy jest ono aktualne, a jeśli tak, to od której godziny należy liczyć godziny nadliczbowe?

Orzeczenie zachowuje aktualność. Od 10 lipca 2014 r. godziny nadliczbowe wystąpią odpowiednio: dobowe - po 7 godzinie pracy w ciągu doby (ósma i kolejne godziny), tygodniowe - po 35 godzinie pracy na tydzień (trzydziesta szósta i kolejne).

Od 10 lipca br. pracownik legitymujący się umiarkowanym (lub znacznym) stopniem niepełnosprawności z mocy prawa jest objęty obniżonymi normami czasu pracy (7 godz. na dobę i 35 godz. tygodniowo). Nadal pracownik niepełnosprawny, bez względu na stopień tej niepełnosprawności, nie może pracować w porze nocnej oraz w godzinach nadliczbowych. Tak wynika z art. 15 ust. 2-3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji.

Powyższych regulacji, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o rehabilitacji, nie stosuje się:

• do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
   
• gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Z pytania wynika, że lekarz w stosunku do pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wyraził zgodę tylko na pracę w godzinach nadliczbowych. Ponieważ obowiązujące tego pracownika normy od 10 lipca 2014 r. mają charakter skrócony, pracą nadliczbową są przekroczenia tych skróconych norm.

Zwracamy uwagę! Artykuł 16 ustawy o rehabilitacji nie był na przestrzeni ostatnich lat zmieniany. Zaświadczenie, o którym mowa w pytaniu, wydane w oparciu o ten przepis zachowuje więc w pełni moc prawną, jeżeli nie upłynął termin na jaki zostało ono wydane (pisaliśmy na ten temat w UiPP nr 16/2014, str. 34).

2) Czy po zmianach w zakresie norm czasu pracy pracownikowi z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności należy zaktualizować informację o warunkach zatrudnienia?

Tak, jeżeli obejmują go skrócone normy (7 godz. na dobę i 35 godz. na tydzień), a w informacji o warunkach zatrudnienia wskazano jako obowiązującą pracownika dobową i tygodniową normę czasu pracy odpowiednio 8 godzin i 40 godzin.

Obowiązujące danego pracownika normy czasu pracy są obligatoryjnym elementem informacji o warunkach zatrudnienia, tzw. informacji dodatkowej (art. 29 § 3 K.p.). W razie zmiany w zakresie tych norm powstaje konieczność jej aktualizacji (art. 29 § 3² K.p.). Powinno to nastąpić niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 1 miesiąca od wejścia w życie zmian. W przypadku, gdy przed tym terminem miałoby nastąpić ustanie zatrudnienia, aktualizacja informacji dodatkowej powinna nastąpić nie później niż do dnia rozwiązania stosunku pracy.

Aktualizację informacji o warunkach zatrudnienia należy sporządzić - podobnie jak dokument podstawowy - w formie pisemnej. Ustawodawca dopuszcza przy tym dwa sposoby informowania pracownika o jego warunkach zatrudnienia - opisowy lub poprzez odwołanie się do odpowiednich przepisów prawa pracy. Jeżeli w informacji odwołano się do przepisów art. 15 ust. 1-2 ustawy o rehabilitacji, to nie ma podstaw do jej aktualizacji, gdyż numeracja przepisu nie uległa zmianie, a jedynie treść ust. 2 otrzymała nowe brzmienie. Po zapoznaniu się z powołanym przepisem pracownik może samodzielnie ustalić swoje uprawnienia w tym przedmiocie. W przypadku wariantu opisowego konieczna jest informacja aktualizacyjna.

Pracodawca od roku zatrudnia dwóch pracowników niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym. Jeden z nich od początku zatrudnienia pracuje w normach skróconych (do 9 lipca br. na podstawie zaświadczenia lekarza medycyny pracy o celowości ich stosowania), a drugi do 9 lipca 2014 r. w normach 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień, a od 10 lipca br. w skróconych. Obaj otrzymali opisową informację o warunkach zatrudnienia.

Pierwszemu z nich pracodawca nie aktualizował informacji, gdyż w zakresie norm czasu pracy nic się dla niego nie zmieniło, natomiast drugiemu przygotował informację o następującej treści: