Umowny limit godzin pracy niepełnoetatowca

Czy liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego na 1/8 etatu w organizacji jeden dzień w tygodniu przez 5 godzin, a tylko sporadycznie od 1 do 3 godzin w drugim dniu, można określić na 6 godzin dziennie?

Przepisy prawa nie wskazują wprost sposobu określenia limitu. Ocena jego prawidłowości powinna opierać się na przeznaczeniu tej regulacji. W tym kontekście przy stosowanej organizacji czasu pracy limit należy uznać za prawidłowy.

Liczbę godzin pracy (tzw. wymiar) pracownika zatrudnionego na ułamek etatu należy w każdym okresie ustalać odrębnie, w oparciu o ten ułamek. Stała organizacja pracy takiego pracownika sprawdzi się tylko wówczas, gdy pracuje on od poniedziałku do piątku, w równej, proporcjonalnej do wymiaru liczbie godzin w każdym dniu (np. przy 1/8 etatu - po 1 godzinie dziennie). W innym przypadku, pomimo iż tygodniowy czas pracy jest prawidłowy (tutaj 1/8 etatu x 40 godz. = 5 godz.), wobec występowania tzw. dni wystających, nie może obyć się bez korekt.

Pracownik zatrudniony na 1/8 etatu w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym wykonuje pracę w poniedziałki zasadniczo po 5 godzin dziennie oraz w razie potrzeby (w celu wyrównania wymiaru) sporadycznie także we wtorki.

W styczniu br. powinien przepracować 21 godzin (1/8 etatu x 168 godz.). Ponieważ w tym miesiącu przypadają 3 robocze poniedziałki, pracodawca zarządził dopracowanie brakujących 6 godzin (21 godz. - 3 dni x 5 godz.) w dwa ostatnie wtorki, po 3 godziny w każdym z nich. Powyższe pozwoli na zachowanie obowiązującego wymiaru.

Przechodząc do problematyki limitu pracy niepełnoetatowca przypominamy, że przepis art. 151 § 5 K.p. nakazuje ustalić dopuszczalną liczbę godzin ponad określony w umowie wymiar czasu pracy takiego pracownika, których przekroczenie uprawnia, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku jak za godziny nadliczbowe.

Z treści regulacji wynika, że celem ustawodawcy było wykluczenie nadmiernego angażowania do dodatkowej pracy osób zatrudnionych na część etatu, a w razie takiej potrzeby, odpowiednie jej wynagradzanie.

Limit godzin opłacanych tylko normalnym wynagrodzeniem może zostać ustalony na różny sposób, co podkreśla także Państwowa Inspekcja Pracy na stronie internetowej www.pip.gov.pl. W praktyce najczęściej wskazuje się go w wymiarze dobowym, poprzez wprowadzenie do umowy postanowienia o przykładowej treści: "Praca ponad 6 godzin dziennie uprawnia pracownika do dodatków jak za godziny nadliczbowe.". Takie określenie limitu zdaje egzamin przy stałych wymiarowo dniówkach roboczych. W przypadku odmiennej organizacji pracy pracodawca powinien rozważyć inne rozwiązania. Przykładowo może ustalić limit przez odniesienie się do wielkości etatu, czy przeciętnego wymiaru tygodniowego. Dopuszczalne jest także określenie ogólnej liczby godzin powyżej umownie ustalonego wymiaru czasu pracy, po przekroczeniu której, pracownik zatrudniony na część etatu będzie miał prawo do dodatku, np. przekroczenie 10 godzin ponad wymiar w miesiącu lub w okresie rozliczeniowym.

W okolicznościach opisanych w pytaniu limit dzienny należy uznać za wystarczający. Zasadą jest bowiem, że pracownik pracuje w ciągu dnia adekwatną do limitu liczbę godzin. To postanowienie umowne mogłoby być kwestionowane, gdyby okazało się, że pracownik często wykonuje pozaplanową pracę w pozostałych dniach.

Zgodnie z postanowieniem umownym pracownikowi, o którym mowa w poprzednim przykładzie, przysługują dodatki jak za godziny nadliczbowe za pracę przekraczającą 6 godzin dziennie. Przy jedynie sporadycznym angażowaniu pracownika do pracy pozarozkładowej można uznać, że postanowienie to spełnia swoją rolę.

Zwracamy uwagę! Wzór umowy o pracę stanowiący załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy… (Dz. U. nr 62, poz. 286 z późn. zm.) w pkt 6 przewiduje miejsce na wpisanie limitu godzin pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy.