Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Prawo pracy  »  Czas pracy i urlopy  »   Konsekwencje nieprawidłowego udzielania dni wolnych od pracy
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Konsekwencje nieprawidłowego udzielania dni wolnych od pracy

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 14 (344) z dnia 10.07.2013

Czy pracodawca może liczyć dzień wolny od zakończenia pracy w ostatniej dniówce poprzedzającej jego udzielenie? Czy z faktu, że pracownik nie miał zapewnionej odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy wynikają dodatkowe roszczenia finansowe w przypadku, gdy nie doszło do naruszenia norm czasu pracy?

Udzielenie mniejszej liczby dni wolnych nie daje podstawy do żadnych roszczeń.

Według art. 147 K.p. niezależnie od stosowanego systemu czasu pracy pracownicy mają prawo do łącznej liczby dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym równej co najmniej sumie niedziel, świąt oraz dni wolnych w związku z planowaniem czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie. Przepisy nie przewidują przy tym definicji dnia wolnego. Prezentowane przez resort pracy stanowisko zakłada, że dzień wolny rozpoczyna się dopiero po zakończeniu poprzedniej doby pracowniczej. W praktyce można spotkać też bardziej liberalne koncepcje przewidujące, że dzień wolny może rozpocząć bieg po skorzystaniu przez pracownika z odpoczynku dobowego w ostatniej pracującej dniówce. Taki jednak wymóg może być nie do spełnienia w przypadku pracowników zatrudnionych na 3 zmiany, jeśli przechodzą oni po weekendzie z pracy nocnej (2200-600) na zmianę poranną (600-1400). Z tego względu pracodawcy stosujący ten sposób rozkładu czasu pracy liczą dni wolne od momentu zakończenia pracy na danej zmianie, gdyż tylko tak mogą zapewnić pracownikom zatrudnionym na pełen etat wymaganą ich liczbę.

Takie działanie nie może być kwalifikowane jako sprzeczne z art. 147 K.p., ponieważ przepis ten nie wyklucza możliwości obejmowania przez dzień wolny części poprzedniej doby pracowniczej. Odmienna wykładnia powodowałaby, że zapewnienie wymaganej liczby dni wolnych byłoby możliwe jedynie w ramach systemu podstawowego i to pod warunkiem stosowania stałego rozkładu czasu pracy, przewidującego jej wykonywanie od poniedziałku do piątku w tych samych godzinach. W pozostałych przypadkach liczenie dnia wolnego od zakończenia poprzedniej doby pracowniczej będzie skutkowało brakiem wymaganej liczby dni wolnych, wobec regularnego rozpoczynania pracy w ramach drugiego dnia weekendu.

Problem ten rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2013 r. (sygn. akt II PK 204/12) uznając, że doba pracownicza związana jest z rozkładem czasu pracy oraz normą dzienną i ewentualnie nadgodzinami, a także z okresem odpoczynku (11 godz.). Dzień wolny to również 24 godziny i wcale nie musi to być dzień kalendarzowy (astronomiczny), podobnie jak niedziela. Doba pracownicza to także czas wolny, stąd gdyby doba pracownicza i dzień wolny nie mogły się pokrywać w części, to niepotrzebne byłoby odrębne pojęcie doby pracowniczej.

Fakt, że pracodawca liczył dni wolne pracownika zatrudnionego na trzy zmiany od zakończenia pracy w ostatniej pracującej dniówce, nie powoduje obniżenia obowiązujących go norm czasu pracy. Takie wnioski płyną z przywołanego wyroku, w którym Sąd Najwyższy uznał, że z samego nieudzielenia wymaganej liczby dni wolnych nie wynika prawo pracownika do wynagrodzenia za nadgodziny, jeśli nie przekroczył on obowiązujących norm czasu pracy.

Nieudzielenie dnia wolnego zgodnie z przepisami nie obniża wymiaru przypadającego do przepracowania w ramach pełnego etatu zgodnie z art. 129 K.p., a tym samym nie może prowadzić do powstawania nadgodzin w przypadku, gdy pracownik nie przekroczył norm czasu pracy, wypracowując zgodnie z harmonogramem jedynie wymiar czasu pracy dla danego okresu rozliczeniowego. Sąd Najwyższy podkreślił, że sam błąd w wyznaczaniu dni wolnych nie jest podstawą domagania się wynagrodzenia za nadgodziny, jeśli w jego wyniku nie doszło do przekroczenia normy dobowej lub średniotygodniowej.

  Przykład  

W firmie praca odbywa się w systemie 3-zmianowym, w którym zmiany przypadają: pierwsza od 600 do 1400, druga od 1400 do 2200 oraz trzecia od 2200 do 600. Pracownik pracuje na danej zmianie przez 5 dni od poniedziałku do piątku, mając wolne weekendy. Zmiany następują po sobie w stałej kolejności: I, II, III, I, II, III itd.

Pracownik wykonujący pracę na trzeciej zmianie kończy tydzień pracy w sobotę o 600. W poniedziałek ma rozpocząć pracę na pierwszej zmianie, co oznacza konieczność jej wykonywania od 600 do 1400. Tylko licząc dni wolne od momentu zakończenia pracy w dobie piątkowej pracodawca ma fizyczną możliwość udzielenia pracownikowi 2 dni wolnego (48 godz.), z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy oraz niedzieli. Dokładnie taka przerwa występuje pomiędzy zakończeniem pracy o 600 rano w sobotę, a jej rozpoczęciem o 600 rano w poniedziałek. Jeśli pracownik wykonuje pracę na pełen etat, przez 5 dni w tygodniu i 8 godzin na dobę, zmieniając zmiany zgodnie z powyżej wskazaną zasadą, nie ma roszczenia o nadgodziny, choć sposób udzielenia dni wolnych może budzić wątpliwości. Niezapewnienie właściwej długości dnia wolnego nie oznacza powstania nadgodzin, jeśli nie towarzyszy mu przekroczenie powszechnie obowiązujących norm czasu pracy.

Czas pracy i urlopy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.