Ustalenie daty początkowej okresu wypowiedzenia

Pracodawca doręczył pracownikowi oświadczenie woli o wypowiedzeniu bezterminowej umowy o pracę w dniu 6 marca br. Zwalniany pracownik legitymuje się 5-letnim stażem zakładowym i ma prawo do 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Od kiedy rozpoczął się okres wypowiedzenia?

Wypowiedzenie obejmujące miesiąc lub jego wielokrotność nie biegnie od daty złożenia przez pracodawcę oświadczenia woli w tej sprawie, lecz od pierwszego dnia następnego miesiąca (tutaj od 1 kwietnia br.).

Czas trwania wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony regulują przepisy art. 36 K.p. Zgodnie z powołaną normą wynosi ono:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
   
• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
   
• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Staż zakładowy obejmuje także zatrudnienie u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana podmiotu zatrudniającego nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ K.p. oraz w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika. Długość okresów wypowiedzenia przepisy Kodeksu pracy uzależniają od rodzaju umowy o pracę.

Terminy zakończenia okresów wypowiedzenia tygodniowych lub miesięcznych (albo ich wielokrotności) określa art. 30 § 2¹ K.p., co naszym zdaniem, determinuje dzień rozpoczęcia biegu wypowiedzenia. Okresy wypowiedzenia umowy o pracę wynoszące tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończą się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Pracodawca może złożyć oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia w dowolnym dniu poprzedzającym okres wypowiedzenia pamiętając, że dwutygodniowy rozpocznie się w najbliższą niedzielę, a miesięczny 1-go dnia następnego miesiąca. Jednak regulacje kodeksowe nie wskazują jednoznacznie początku okresów wypowiedzenia. W praktyce istnieją wątpliwości, czy rozpoczyna ono bieg od momentu doręczenia oświadczenia pracodawcy w tej sprawie, czy też pierwszego dnia trwania wypowiedzenia np. pierwszy dzień miesiąca, przy okresie wynoszącym miesiąc lub jego wielokrotność. Jest to kwestia sporna w doktrynie i w orzecznictwie. W wyroku z dnia 28 czerwca 2005 r. (sygn. akt III PK 44/05, OSNP 2006/9-10/147) Sąd Najwyższy stwierdził, że: "(…) Przez użyty w art. 60 K.p. zwrot »w okresie wypowiedzenia« należy rozumieć czas od dokonania wypowiedzenia (złożenia pracownikowi przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu) do upływu okresu wypowiedzenia (rozwiązania umowy o pracę). (…)". Zdaniem Sądu dla prawidłowego ustalenia znaczenia zwrotu "okres wypowiedzenia" konieczne jest rozróżnienie kwestii długości okresów wypowiedzenia i sposobu ich obliczania. Przepis art. 30 § 2¹ K.p. nie wyznacza długości okresów wypowiedzenia, lecz określa sposób ich obliczania, wyłączając w tym zakresie odpowiednie zastosowanie art. 112 K.c. Można wobec tego przyjąć, że określenie czasu trwania okresu wypowiedzenia oraz sposobu jego obliczania to dwie różne sprawy, a w konsekwencji - że z regulacji dotyczących sposobu liczenia minimalnego ustawowego wypowiedzenia, nie można wnosić o rzeczywistym jego trwaniu. Uprawniony jest zatem pogląd, że zwrot "w okresie wypowiedzenia" na gruncie art. 60 K.p. oznacza "okres po dokonaniu wypowiedzenia" (złożeniu pracownikowi oświadczenia woli o wypowiedzeniu). Wtedy już bowiem pracownik znajduje się "w stanie wypowiedzenia" i powstaje też możliwość poddania wypowiedzenia kontroli sądu w aspekcie jego legalności (zgodności z prawem), w tym również co do zastosowanego okresu. Z powyższym wyjaśnieniem Sądu można się zgodzić jedynie w aspekcie treści normatywnej art. 60 K.p., do której odniósł się skład orzekający w sprawie.

Problem rozpoczęcia biegu wypowiedzenia Sąd Najwyższy wyjaśnił wcześniej w wyroku z dnia 8 listopada 1988 r. (sygn. akt I PRN 48/88), w którym jednoznacznie wskazał, iż: "(…) okres wypowiedzenia umowy o pracę oznaczony w miesiącach rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiąca, a nie z dniem złożonego przed rozpoczęciem tego okresu oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę.". Liczenie okresu wypowiedzenia od dnia złożenia przez pracodawcę oświadczenia woli w sprawie wypowiedzenia umowy o pracę, prowadziłoby do przedłużenia ustawowych okresów wypowiedzenia o upływ czasu jaki - z reguły - występuje między złożonym przez stronę umowy skutecznym oświadczeniem woli o jej rozwiązaniu a rozpoczęciem biegu okresów wypowiedzenia, przewidzianych w art. 36 § 1 K.p. Nie da się on też pogodzić z tymi prawami i obowiązkami stron, jakie wiążą się z pozostawaniem pracownika "w okresie wypowiedzenia". Dotyczy to przykładowo połowy okresu wypowiedzenia, w czasie którego zgodnie z art. 42 § 3 K.p. pracownik może odmówić przyjęcia proponowanych zmienianych warunków pracy lub płacy. Wymienioną w tym przepisie połowę okresu wypowiedzenia można zaś odnieść tylko do przewidzianych przepisami Kodeksu pracy okresów wypowiedzenia umowy o pracę, a nie do czasu jaki upływa od dnia złożenia oświadczenia woli zakładu pracy wypowiadającego pracownikowi warunki pracy lub płacy. Jak podkreślił Sąd w uzasadnieniu, instytucja okresów wypowiedzenia umów o pracę została w Kodeksie pracy w sposób szczególny i pełny uregulowana.